De Nederlandse overheid streeft naar een volledig circulaire economie in 2050. Dat betekent dus ook dat afval dan niet meer bestaat en alles wat we nu nog weggooien, straks hergebruikt moet worden.  

Wij willen niet wachten tot wet- en regelgeving die circulariteit gaan afdwingen. Wij willen nu al duurzamer worden en onze relaties laten zien wat de mogelijkheden zijn. Als onderdeel van onze duurzaamheids-inspanningen gaan we onze klanten actief ondersteunen bij het duurzaam verwerken van (af)bouw-afval. In dit artikel behandelen we de afvalstromen die het vaakst voorkomen en de uitdagingen en kansen die erbij horen.  

 

Verpakkingsmateriaal 
Veel producten worden geleverd in kunststof verpakkingen. Logisch, want weinig andere materialen houden zo goed water en andere vervelende invloeden tegen. Op zich is kunststof goed te recyclen, zolang het gescheiden wordt ingezameld. Dat is niet altijd makkelijk omdat hout ook vaak een onderdeel van verpakkingen is.  En dat materiaal heeft zo weer zijn eigen onderverdeling als het gaat om duurzaamheid. Daarover lees je meer verderop.

Gips 
Als materiaal op zich is gips goed te recyclen en in principe 100% herbruikbaar. Maar de zuivere verzameling ervan is lastig, vooral bij kleinere projecten waarbij vaker meerdere soorten afval bij elkaar in één container terechtkomen. Gips breekt makkelijk en voor je het weet liggen er overal kleine stukken. Verschillende fabrikanten zetten zich nu al in om gips te recyclen en opnieuw te verwerken in hun producten.  

In 2024 produceert Gyproc bijvoorbeeld gipsplaten die voor 15-30% bestaan uit gerecycled materiaal. Zij werken samen met New West Gypsum Recycling, die jaarlijks zo’n 300.000 ton gips een tweede leven geven. Hun streven is om het percentage gerecycled materiaal in nieuwe platen steeds verder op te voeren. 60% is daarbij op dit moment een realistische hoeveelheid.  

Isolatie 
We beginnen met twee categorieën: glaswol en biobased. Vraag iemand welke van deze twee duurzamer is en ze antwoorden waarschijnlijk ‘biobased’. Maar schijn bedriegt. Isolatie op basis van houtvezelcomposieten of WPC (Wood Polymer composites) bijvoorbeeld, bestaat voor 30-70% uit houtvezel. De rest is een thermoplastische kunststof waarmee de vezels worden versmolten. Dat kunststof noemen we een ‘binder’ en die scheiden van het basismateriaal is een enorme uitdaging.  

Glaswol daarentegen, kan meestal 1 op 1 worden hergebruikt. Steeds meer fabrikanten leveren middelen om de inzameling van afval en restmateriaal makkelijk te maken. Ze halen het restmateriaal vaak ook zelf op.  

Hij hardschuim of PIR is recyclen zo arbeidsintensief en vervuilend dat de eventuele winst van hergebruik omslaat in een dik verlies. Voor 1 KG nieuwe PIR heb je namelijk 40 KG gerecyclede PIR nodig, plus een flinke hoeveelheid aan chemische middelen en processen om het opnieuw bruikbaar te maken. Op dit moment is er maar 1 partij die PIR recyclet, maar dan wel alleen als het van hun eigen merk is. Gelukkig zijn een aantal grote spelers op dit gebied initiatieven aan het ontwikkelen om gezamenlijk recycling van PIR mogelijk te maken.  

Staal 
Over dit materiaal kunnen we kort zijn. De cijfers spreken namelijk voor zich. Staal is voor 100% herbruikbaar en in 95% van de gevallen wordt het na demontage ook echt opnieuw gebruikt. Daarom kunnen we de staalketen gerust ‘gesloten’ noemen.  

Hout 
Het is een natuurlijk materiaal, dus als buitenstaander zou je kunnen denken dat recyclen zowel logisch als makkelijk is. Maar op het moment dat hout bewerkt wordt, verandert er veel. Er zijn drie categorieën om de herbruikbaarheid van hout te duiden:  

A -Schoon hout 
Van gerecycled hout worden spaanplaten gemaakt. Om het te kunnen hergebruiken, moet schoon, ongeverfd en onbehandeld zijn.  

B- Verlijmd, geverfd of gelakt hout 
Van houtproducten zoals triplex, multiplex en spaanplaat worden bijvoorbeeld RDF-korrels of blokken voor energiecentrales gemaakt.

C- Geïmpregneerd of verduurzaamd hout 
Lees ‘duurzaam’ hier vooral in de betekenis van ‘lang meegaan’, want het bevat te veel gifstoffen om te mogen hergebruiken. Wel wordt het ingezet voor energieterugwinning onder gecontroleerde omstandigheden.  
Alleen hout-variant A vindt dus een weg terug naar de (af)bouw. De andere twee soorten helpen besparen op fossiele en andere, meer vervuilende, brandstoffen.

Plafondtegels  
Het duurzame pad van deze tegels kent twee richtingen: recyclen en refurbishen. In het laatste geval worden ze gereinigd en krijgen ze een nieuwe deklaag of nieuw vlies.  Zo kunnen ze weer jaren mee. Als dat geen optie is, worden ze gerecycled tot grondstof voor nieuwe platen. De recycling staat nog in de kinderschoenen, maar er zijn al wel een aantal bedrijven die de tegels inzamelen bij bouwplaatsen.  

De basis op orde 
Het goede nieuws is: er gebeurt al veel en er is nog veel mogelijk. Maar het is lang niet voor elke bouwer mogelijk om de vele soorten afval goed te scheiden. Bij alle goede initiatieven geldt natuurlijk dat de basis in ieder geval moet kloppen. Bij recycling en hergebruik is dat de inzameling. En dat is de reden dat wij daar onze rol en verantwoordelijkheid in gaan nemen.